Mga Latin Words na Madalas Natin Marinig Tungkol sa Batas (Part 1)


Latin Terms na Madalas Gamitin sa Batas

Tunay nga namang nakakatarantang maranasan na, habang tahimik kang nasa bahay at ine-enjoy ang pag-se-cellphone ay mababalitaan mong may nagpapa-receive sa iyo ng isang subpoena o affidavit. Maaaring tanungin mo pa ang sarili mo “e ano ba ito?”. Magandang balita! Hindi mo na kailangan ng lawyer in Manila para ipaliwanag sa iyo kung ano sila. We will help explain to you some latin terms na napaka karaniwan nating maranasan bilang mamamayan.

Subpoena

Ang subpoena ay tuwirang nangangahulugang “under penalty”. Ops! Teka lang, dahil hindi nangangahulugang nakatanggap ka ng subpoena ay may atraso ka sa batas. Ang subpoena ay isang writ kung tawagin na hinihikayat ang makatatanggap nito na dumalo sa kotre, magbigay ng panayam bilang tumestigo (subpoena ad testificandum), magbigay ng mga dokumento (subpoena duces tecum), o parehong pagtestigo at pagbibigay ng mga dokumento (subpoena duces tecum et ad testifandum) at iba pang bagay na maaaring makatulong sa paglilitis ng isang kaso. Not to be confused with Summons, na siya namang nagbibigay alam para sa isang nadedemandang tao na may ihinaing demanda laban sa kaniya dahil karapatan niyang malaman na nademanda siya bilang hagabi ng pagtatanggol niya sa paglilitis. Ang hindi pag tugon sa subpoena ay maaaring magdulot ng kaso sa laban sa ‘yo.

Affidavit

Ang affidavit naman ay tuwirang nangangahulugang “he has sworn” sa Latin. Naalala mo ba noong nawala mo ang driver’s license mo at, para makakuha ulit, ay hinihingan ka ng Affidavit of Loss? Ang affidavit ay dokumentong sumusubok isa-papel ang iyong pahayag bilang patotoo—kung baga, you have sworn. Napakaraming affidavit ang ginagamit sa Pilipinas tulad ng affidavit of ownership, of loss, of low income, of single status at kung ano ano pa pero lahat sila ay kailangan i-execute sa tulong ng kahit sinong lawyer, in Manila or in other parts of the country, sa harap ng ilang testigo and with proper notarization.

i.e.

Halos lahat siguro tayo ay narinig at nagamit na ang mga titik na i.e. bilang shortcut sa example o halimbawa dahil iyon ang turo sa atin noong grade 3. Ang i.e. sa katunayan ay pinaikling id est na tuwirang nangangahulugang “that is”. Hindi lang nito layuning magbigay ng mga halimbawa para sa isang saklaw ng kaisipan o ideas; layunin nitong magbigay ng pareho ngunit alternatibong paglilinaw sa isang argument, i.e., hindi buo ang paliwanag ng mga guro natin kung paano ba talaga ang wastong gamit ng “i.e.” at marapat na gamitin ito kapag tayo ay nagpapalawig o nage-expound sa isang naunang idea.

Ilan lamang ito sa mga bagay na siguro ay narinig niyo na at, habang tumatagal, ay mae-encounter niyo rin sa pagbili ng bahay, pag-file ng business permit, pagpapakasal at iba pa. Mas marami pa tayong tatalakayin sa susunod tulad ng certiorari, habeas corpus, at pro bono. Iba rin ang may kamulatan ka sa batas nang pati ang iyong lawyer in Manila ay mabibilib na alam mo kung ano ang mens rea, ‘di ba?

No comments

Powered by Blogger.